Η Ελευσίνα δεν είχε καμία σχέση με τα ερείπιά που βλέπουμε εμείς πλέον. Μάλιστα ήταν από τις πιο θεολογικές και μαγευτικές περιοχές. Η Ελευσίνα ήταν γνωστή κυρίως για τα Ελευσίνια Μυστήρια που ήταν γιορτή που πραγματοποιούνταν προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Κατά κοινή παραδοχή, επρόκειτο για την ιερότερη και πιο σεβαστή τελετή από όλες τις γιορτές της αρχαίας Ελλάδας . Όπως επίσης ήταν γνωστή και για τον αρχαίο ποιητή Αισχύλο που τα έργα του επηρεάζουν ακόμα και τώρα σπουδαίους ποιητές.

Μπορεί ο χώρος της Ελευσίνας να έχει αλλάξει με τα χρόνια αλλά η δωδεκαθειϊκή ιστορία μένει για πάντα. Οι μύθοι αυτού του τόπου προς τιμήν των δυο προαναφερόμενων θεών, Δήμητρα και Περσεφόνη, εξηγούν γεγονότα που ήταν ακατανόητα να τα σκεφτεί κάποιος τώρα χωρίς αποδείξεις και χωρίς την βοήθεια της επιστήμης. Ο πιο γνωστός μύθος, που φημίζεται στην Ελευσίνα, είναι ο μύθος της Περσεφόνης που αιτιολογούνται οι 4 εποχές.

Σύμφωνα με τον Μύθο. Η Δήμητρα, η οποία ήταν η θεά της καρποφορίας και της γονιμότητας , είχε κάνει την όμορφη Περσεφόνη με το θεό Δία (ναι ήταν αδέλφια). Όμως μία μέρα που η νεαρή Περσεφόνη εκεί που μάζευε λουλούδια μαζί με τις νύμφες της, ξαφνικά άνοιξε η Γη, ξεπήδησε από μέσα ο Πλούτωνας με το σκοτεινό του άρμα και την άρπαξε. Όμως  τις κραυγές της δεν τις άκουσε κανείς και ούτε κανείς δεν πρόλαβε να τη σώσει. Θλιμμένη η Δήμητρα που έχασε την κόρη της, μάρανε την πλάση, οι σοδειές δεν καρποφορούσαν πια και τα λουλούδια δεν άνθιζαν. Τότε ο ήλιος την λυπήθηκε και της είπε ότι την έκλεψε ο Πλούτωνας κι έτσι η Δήμητρα πήγε να τη ζητήσει πίσω. Όμως ούτε και ο Πλούτωνας ήθελε να χάσει την αγαπημένη του και την ξεγέλασε στο να φάει 6 σπόρους ροδιού. (Ήταν γνώριμο ότι όποιος έτρωγε φαγητό από τον Κάτω Κόσμο δεν μπορούσε να φύγει). Έτσι η Δήμητρα με τη βοήθεια του Δία κατέληξαν σε μια συμφωνία. Η Περσεφόνη να είναι στη Γη 6 μήνες με την μητέρα της και 6 μήνες στον Κάτω Κόσμο μαζί με τον Πλούτωνα. Έτσι τους 6 μήνες που η Περσεφόνη, σύμφωνα με τον μύθο, βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο, στη Γη η Δήμητρα ήταν δυστυχισμένη και πάγωνε την πλάση κι έτσι κυριαρχούσε το φθινόπωρο και ο χειμώνας, ενώ οι υπόλοιποι 6 μήνες, ήταν μήνες ανθοφορίας γονιμότητας και καλοκαιρίας, αφού η Δήμητρα είχε την κόρη της ξανά.

Στην εκδρομή συζητήσαμε για τον “Εφιάλτη της Περσεφόνης”. Είναι ένα τραγούδι και ποίημα που έχει να κάνει με την διαφορά του παρόντος και του παρελθόντος της πόλης της Ελευσίνας. Πιο παλιά ήταν η περιοχή πιο σεβαστή και πιο αξιότιμη από τώρα. Ο αφηγητής παρακαλεί την Περσεφόνη να μείνει στον Κάτω Κόσμο για να μην στεναχωρηθεί που ο τόπος της που κάποτε γέμιζε με ζωή και φύση, τώρα έχει καταστραφεί από την βίαιη εκβιομηχάνιση και την συνακόλουθη μόλυνση του περιβάλλοντος:

Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Επίσης αναφέραμε ότι στο τελεστήριο που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, πάνω στον λόφο υπάρχει ένας ναός. Από έμπνευση της θεάς Δήμητρας, οι Χριστιανοί έκτισαν αυτόν τον ναό προς τιμήν της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας και γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου. Γίνεται μεγάλο πανηγύρι με προσφορά σούπας από σπόρους για να πάνε οι σοδειές καλά! Και Εκείνη προστατεύει την καλλιέργεια και την γονιμοποίηση της Γης.